Herengracht 260 - 266

Het huis met de grote tuin

Rond 1620 wordt hier een bijna 5,75 m breed huis gebouwd voor Pieter Simonsz van der Schellingh[1578- 1624] op een helft van het stadserf 18 in park D, dat hij in 1614 heeft overgenomen van de oorspronkelijke koper Jan Tilte (zie ook Herengracht 260-262 en 266-268). Het is een koopmanshuis voorzien van een gevel met grote trappen en vleugelstukjes, een gebogen fronton waarin een wapenschild en blokken in de ontlastingsbogen, zoals te zien is op de tekening beneden.

Het achterhuis loopt achter om Herengracht 260 en 262 heen, het pand heeft dus een grote tuin en staat met een uitgang naar de Keizersgracht ten zuiden van huisnummer 263 in verbinding met dat huis, waar rond 1693 evenals op Herengracht 264 Het Eijland van der Schellingh (is Terschelling) boven de deur of in de gevel placht te staan. Pieter Simonsz van der Schellingh verkoopt het huis in 1624 – als Abraham de Schilder er woont – aan Cornelis Maignart, die er in gaat wonen en er in 1631 nog woont. Hij is ook eigenaar van het huis Keizersgracht 263. De erfgename van Maignart is zijn nicht Michaela, een dochter van zijn broer Michael Maignart. Michaela trouwt in 1640 met Nicolas de Wese uit Antwerpen. In 1643 wordt het pand door Nicolas (zie Inbrengregister Weeskamer 24, 305 vo) bij decreet brief verkocht aan de katholieke koopman Jan Gilles de Jonge van de Keizersgracht, die het huis heeft bewoond, in 1665 wordt Pieter Gilles eigenaar genoemd. Het vererft ten slotte op zijn zoon Abraham Gilles Abraham Gilles (in 1665 wordt Pieter Gilles eigenaar genoemd) die in 1641 is getrouwd met Johanna van Hensbergen en sinds 1650 op Herengracht 250 woont. Na zijn dood krijgt zijn zoon mr. Joan Gilles het pand in handen, hij heeft eveneens op Herengracht 250 gewoond. Zijn weduwe Catharina Maria de Surmont (†1743] krijgt het pand in 1727 toegewezen en zij is ook eigenares van Herengracht 250 en 262. In 1739-1742 woont in dit huis haar zoon, de koopman mr. Philippe (Jean) Gilles (huurwaarde f 1.000,-) die later met zijn vrouw Maria Petronella van der Hoogh verhuist naar 250. In 1743 wordt dit pand en Herengracht 262 toebedeeld aan de oudste dochter van Catharina Maria de Surmont, de ongetrouwde Johanna Maria Gilles [1680-1757] die ze nalaat aan mr. Jean Philippe en mr. Jacob Louis Gilles, de in 1725 en 1728 geboren zoons van haar broer mr. Philippe (Jean) Gilles. In 1757 woont er de rechtsgeleerde mr. Harmanus Noordkerk[1702-1771], hij is de samensteller van de Handvesten der stad Amsterdam. Dat zijn 4 delen, geschreven in de jaren 1748 tot 1755. De broers Gilles verkopen Herengracht 262 en dit huis in 1765 voor f 36.900,- aan de koopman en reder Jan van Vollenhoven [1703-1784] van Herengracht 489. Zijn zoon Dirk van Vollenhoven Jansz van Herengracht 282 woont rond 1775-1781 in dit huis. Ook dit huis vererft tenslotte op de kleinzoon van Jan van Vollenhoven, Philip Kops. Hij verhuurt het huis, in 1793-1796 woont er de weduwe Teding van Berkhout. In 1798 wordt dit pand voor f 18.000,- gekocht en betrokken door Pierre Fouquet jr. [1729-1800] uitgever van de bekende Atlas van Fouquet, verschenen onder de titels Afbeeldingen van de ( ... ) koopstad Amsterdam (ca. 1775) en Nieuwe atlas van de voornaamste gebouwen ( ... ) der stad Amsterdam uitgegeven in 1783 en 1805.(1) In 1800 woont hier ook de dochter van Pierre Fouquet, Marianna met haar man de Waalse predikant ds. Jean Thomas Griot [†1818) uit Dordrecht.

In 1819 woonde zij er als weduwe. Rond 1837-1839 woont er de zoon van Marianna, de medicus dr. Daniel Jacques Griot (1769-1841] die in 1794 te Harderwijk is gepromoveerd en als weduwnaar van Maria Rigail stierf, eigenaar en bewoner van het pand. In 1841 wordt het huis voor f 18.000,- gekocht door Sara Cornelia Nijhoff, weduwe van de predikant dr. Peter Rudolf Arend Saltet, die het pand betrek en er tot 1880 heeft gewoond. Bij haar in huis heeft Maria Cornelia Bruinier [1829-1894] gewoond, weduwe van de in 1858 overleden zoon van Sara, de medicus dr. Gerard Hendrik Saltet, vader van de hoogleraar dr. Rudolf Hendrik Saltet [1853-1927]. In 1880 wordt het huis voor f 38.000,- gekocht door Pieter de Clercq, directeur van de Ontvang-en Betaalkas en zoon van Pieter de Clercq op Herengracht 250. Deze heeft het huis aanvankelijk bewoond, maar verhuurde het later: rond 1910 woonde er Agnes Gabrielle van Notten [†1911) van Heengracht 435, weduwe van de in 1883 overleden Joan Christoph Samuel Rente Linsen, eigenaar van de buitenplaats Ter Weegen te Sassenheim(2). Daarna woont er rond 1914 prof. dr. Ursul Philip Boissevain [1855-1930] sinds 1911 hoogleraar te Amsterdam, die beschouwd wordt als de beste Nederlandse klassicus na Cobet. In 1916 wordt het, sinds lang niet meer in de zeventiende-eeuwse vorm verkerende huis, voor f 54.000,- verworven door de Ned. Lloyd en in 1917 gesloopt met de andere huizen. Helemaal onderaan staat een foto van de achterzijde va het huis.

(1) Herdrukt in 1925 en 1966 (zie Maandblad Amstelodamum, XV (1928), P. 51, XLVII (1960), P. 50, en Winkler Prins Encyclopaedie, 6e druk, VIII(1950), P. 707).

(2) De Nederlandsche Leeuw, LXIV (1947), kol. 391

bron: o.a. I.H. van Eeghen, G. Roosegaarde Bisschop, H.F. Wijnman. Vier eeuwen Herengracht, 1976.